1. Home
  2. »
  3. Leczenie
  4. »
  5. Życie z cukrzycą
  6. »
  7. Hiperglikemia

Hiperglikemia

Postęp w leczeniu cukrzycy typu 1 jest rezultatem coraz szerszej dostępności usystematyzowanych programów edukacji dla osób z cukrzycą i metod samokontroli, oraz doskonalenia sposobów stosowania insuliny. Pomimo tego u znacznej części dzieci i młodzieży z cukrzycą typu 1. występuje przewlekła hiperglikemia.
Jedną z przyczyn niepowodzenia terapeutycznego jest ciągle jeszcze niedostateczna edukacja pacjentów i ich rodzin w kwestii konieczności uwzględnienia zmiennego indywidualnego zapotrzebowania na insulinę, jak i zmian jej wchłaniania oraz niedostateczna motywacja osób z cukrzycą i współpraca ze strony dzieci, młodzieży i ich rodziców.
Za hiperglikemię uznaje się wszystkie wartości stężenia glukozy we krwi powyżej 160mg% (określając dokładniej są to wszystkie wartości powyżej indywidualnie wyznaczonego zakresu docelowego).

U dzieci i młodzieży hiperglikemia może być spowodowana przez następujące czynniki:

  • Nieoszacowanie szybkości wchłaniania węglowodanów tzn. zachowanie nie dość długiego odstępu między iniekcją insuliny a jedzeniem (po podskórnym podaniu insuliny). Nieoszacowanie szybkości wchłaniania węglowodanów powoduje tylko krótkotrwały okres hiperglikemii poposiłkowej.
  • Za nisko oszacowana ilość węglowodanów. O takiej przyczynie świadczy często fakt, że występująca wówczas hiperglikemia jest długotrwała i występuje wiele godzin po posiłku.
  • Hiperglikemia na czczo – niedostateczne wysycenie insuliną (niska dawka podstawowa insuliny)
  • Zakażenia, ostre choroby itp. powodują ostry całkowity wzrost zapotrzebowania na insulinę np. choroba zakaźna przebiegająca z gorączką
  • Niewłaściwe przeliczenie dawki insuliny związanej z posiłkami (insuliny posiłkowej)
  • Hiperglikemia po okresie hipoglikemii tzw. efekt Samogyi (zdarza się w następstwie przypadkowego krótkookresowego przedawkowania insuliny).
  • Błąd w wyliczaniu dawki insuliny.
  • Zła kontrola metaboliczna cukrzycy jako następstwo trudności psychologicznych i społecznych.

Główne zagrożenia dla młodych osób chorych na cukrzycę stanowią:

  • stale niezadowalająca lub stopniowo pogarszająca się kontrola metaboliczna cukrzycy;
  • ryzykowne zachowania;
  • nawracająca cukrzycowa kwasica ketonowa;
  • przyspieszenie rozwoju późnych powikłań;
  • zaniechanie wizyt w poradni, szczególnie w okresie przejścia z opieki pediatrycznej do placówek dla dorosłych chorych.

Pogarszająca się kontrola metaboliczna u młodzieży może być konsekwencją:

  • niewystarczającego zwiększenia dawek insuliny w odpowiedzi na przyspieszone wzrastanie i zwiększenie masy ciała;
  • zmian hormonalnych związanych z dojrzewaniem płciowym;
  • problemów psychologicznych i społecznych;
  • opuszczania wstrzyknięć insuliny;
  • nieodpowiednich nawyków żywieniowych lub zaburzeń w przyjmowaniu pokarmu.

Następstwem hiperglikemii jest ostre powikłanie cukrzycy zagrażające życiu – kwasica ketonowa. Długotrwała kwasica ketonowa prowadzi do śpiączki ketonowej.

Przyczyny śpiączki:

Bezwzględny niedobór insuliny

  1. Cukrzyca typu 1. przed leczeniem. Gwałtownie narastające zaburzenia metaboliczne w okresie ujawnienia się choroby. Późno rozpoznana (po kilku tygodniach narastania objawów).
  2. Cukrzyca leczona insuliną. Przypadkowe lub celowe opuszczanie iniekcji insulin, nieprawidłowa ocena wyników samokontroli i niepotrzebne zmniejszanie dawek insuliny, insulina  nieczynna ( źle przechowywana, przeterminowana), znacznie upośledzone wchłanianie lub rozkład insuliny w miejscu iniekcji.

Względny niedobór insuliny

  1. Wzrost zapotrzebowania na insulinę w chorobach infekcyjnych, a także pod wpływem stresów psychicznych i fizycznych.
  2. Zakażenia wirusowe, zatrucia.
  3. Stosowanie leków hormonalnych.

Objawy poprzedzające wystąpienie kwasicy: nasilenie się pragnienia, oddawanie zwiększonych ilości moczu (wielomocz), brak apetytu, nudności, wymioty, bóle brzucha, zaróżowienie skóry, duszność, oddech kwasicy, glikozuria, acetonuria.

Praktyczne rady

  1. Nigdy nie należy przerywać podawania insuliny.
  2. Dzieciom chorym na cukrzycę, ich opiekunom należy zapewnić możliwość konsultacji w sprawie modyfikacji dawek insuliny.
  3. W przypadku pogorszenia łaknienia zamiast posiłków podawać łatwo przyswajalne pokarmy i napoje zawierające cukry.
  4. Należy dbać o odpowiednie nawadnianie, gdyż hiperglikemia, gorączka i wzmożona glikozuria zwiększają utratę płynów.
  5. Należy zwiększyć częstotliwość monitorowania:
  • stężenia glukozy we krwi,
  • oznaczanie związków ketonowych w moczu (ketonurii), co pomaga w ustaleniu postępowania,
  • oznaczanie ciał ketonowych we krwi (jeżeli osoba z cukrzycą posiada glukometr do takiego oznaczenia),
  • chory powinien mieć wystarczający zapas pasków testowych do oznaczania stężenia glukozy we krwi i obecności związków ketonowych w moczu, żeby uniknąć problemów w razie wystąpienia ostrej  towarzyszącej choroby.

Każda osoba chora na cukrzycę, gdy włoży duży trud w wykonywanie badań za pomocą pasków testowych, glukometru, powinna na podstawie uzyskanych wyników wyciągnąć odpowiednie wnioski i podjąć właściwe działania wynikające z zasad prowadzenia samokontroli. Działania te będą bowiem wielokrotnie cenniejsze niż sam trud włożony w wykonanie pomiarów.

mgr Alicja Szewczyk
Klinika Pediatrii – Poradnia Diabetologiczna
Instytut-Pomnik Centrum Zdrowia Dziecka Warszawa

Facebook
Twitter
LinkedIn
WhatsApp
Email

NAJNOWSZE

Skip to content